Sjaak Leene (1956) is, zoals de achterflap meldt, een 'schrijver met licht en letters. Als beroepsfotograaf "verhaalt" hij wat hij ziet, en als schrijver "vertaalt" hij wat hem bezighoudt'. Het samengaan van deze twee disciplines is in veel van zijn gedichten merkbaar. De titel verwijst naar 'de sleutel', een prozagedicht waarin de dichter zich met een kasteelheer vergelijkt, die met een sleutel de deur kan openen van zijn gedachten (in het gedicht 'de vrije uitloop' spreekt hij van 'mijn pakhuis van gedachten') om verhalen en gedichten te kiezen die hij voor zijn geliefden kan planten in zijn kasteeltuin: voor later. 'Slotpraat' kan ook verwijzen naar wat uiteindelijk overblijft: poëzie waarin de essentie van het bestaan vervat is.
Thema's als mens, natuur, vrijheid en verlies domineren in zijn verzen, zoals in het volgende gedicht waarin de vrijheidsdrang van de dichter fraai verwoord is:
wie wint verliest
ik ben een vrij gedicht
- eindelijk losgeraakt -
van opgelegde schema’s
van rijm en metra
de mij omsnoerden
bevrijd van priesters
en hun regelzucht
die overlegden over
mijn zielenheil zonder
het mij te vragen
die mij beperkten
om bevrijd te worden
van eigen ketenen
aangemeten door
zelfbedachte demonen
ik ben op pad gegaan
losgeslagen en op drift
geraakt door het verhaal
van hem die weet wat is
om alles te verliezen
en om terug te winnen
het prikkeldraad van regels
heb ik daarom losgeknipt
zodat mijn woorden vrij zijn
om hun eigen weg te vinden
Speels en humoristisch is een gedicht waarin de dichter zich verplaatst in een madeliefje, waaraan meestal achteloos aan voorbij wordt gegaan:
madeliefje tussen de stoeptegels
het aarzelend begin van licht
heeft plaatsgemaakt voor middaglicht
de tegels om me heen zijn opgewarmd
ginds loopt een ouderpaar gearmd
en kinderen, die zoals zovelen
zich stierlijk lopen te vervelen
de zonnestralen zijn van slag
‘t is derde paaswinkeldag
tussen de tegels is mijn eigen stek
oeps - aan de overkant die oude gek
die gisteren mijn zusje plukte
haar zonder schroom de grond uitrukte
mij achterliet met veel verdriet
ik heb geluk, vandaag ziet hij me niet
mijn plek staat al sinds jaren vast
hoop dat zijn hond dit keer niet plast
Dat Leene ook als dichter op de vierkante centimeter zich allerminst onbetuigd laat, blijkt o.m. uit zijn haiku's:
vissers, turend aan
de waterrand, wachtend op
een eerste rimpel
ginds draagt het land een
koeienstal op flarden mist
ark in de branding
we vieren vriendschap
berichten breken in
het eten wordt koud
Sjaak Leene is een dichter om in de gaten te houden.
De bundel verscheen bij KaJaSbooks in 2022
ISBN 978 90 81429962.