door Mario Molegraaf

Job Degenaar heeft beet met zijn verfrissend belegen gedichten

Een nieuwe lente, een nieuw geluid verwachten we van poëzie. Maar waarom eigenlijk? Is een oude herfst, een oud geluid niet even goed? Zonder het te benoemen, misschien zelfs zonder het te beseffen, past Job Degenaar deze leus toe. 

‘Nu ik meer weet dan me lief is,’ luidt een kenmerkende regel van hem. Een regel die niet eens in een van zijn herfstgedichten staat maar in een gedicht over voorjaarsgeruchten aan het eind van februari. Poëzie hoeft niet altijd te verwijzen naar het ongekende, nog nooit gezien. Ze kan met evenveel recht in het teken staan van het maar al te bekende, honderd keer meegemaakt.

Degenaar, in 1952 geboren te Dubbeldam, vindt weerklank met zijn verfrissend belegen gedichten. Zijn bundel ‘Handkussen van de tijd’, met ‘een ruime keuze uit 35 jaar poëzie’, beleeft nu een vierde druk, aangepast en aangevuld. Voor zijn oude geluid vindt hij soms verrassende woorden. Hij beseft dat je de lezer moet verleiden met frappante vergelijkingen: ‘Als witte billen bij een donker lichaam’. Dat de poëzie af en toe zwaailicht en sirene mag voeren: ‘Wil een gedicht langer meegaan/ dan moet de titel een duikplank zijn’.

Maar zelfs over de lente, toppunt van nieuwheid, dicht Job Degenaar met schouderophalen: ‘Lente?/ Ach ja, die/ van bedauwde radijsjes/ kleurende meisjes/ van merels die met/ nestgoed slepen’. Hij weet hoe het eindigt met de merels, misschien zijn mooiste gedicht is deze haiku: ‘Een klompje merel/ het doodst is hij als de wind/ z’n veertjes optilt.’ Alles herhaalt zich, de dichter keert ook telkens terug naar dezelfde plaatsen. Waarbij hij een voorkeur heeft voor strand en zee, zeker ook voor Zeeland.

Hij dicht over een vervallen vakantiehuis in Zeeuws-Vlaanderen, over de herfst daar met jagers en omgeploegde velden. In Cadzand is hij op het zomeravondstrand, volgt hij een onfortuinlijke duinkever en zoekt hij fossiele haaientanden, ‘alleen met de zee en de miljoenen/ jaren in z’n hand’. Zoveel oude jaren dat er geen reden is je druk te maken over de nieuwste minuut.

Job Degenaar: Handkussen van de tijd (vierde druk) – Uitgeverij Liverse, 290 pagina's, 17,95 euro.